Ateşkes, savaşın zararını en aza indirmek için bir fırsat

İsrail-Filistin çatışması, son dönemde yeniden şiddetlenerek bölgedeki insani krizi derinleştirdi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in çağrısıyla başlatılan diplomatik çabalar ise henüz sonuçsuz kaldı.

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Kazım Dalkıran, savaş dönemlerinde ateşkesin önemini anlattı ve tarihsel olarak, savaşlarda ateşkeslerin rolü hakkında bilgi verdi. Dalkıran, İsrail-Filistin arasında ateşkesin nasıl sağlanabileceği konusuna da değindi.

Ateşkesin tanımı ve önemi

Ateşkesin savaşta veya değişik seviyelerdeki çatışmalarda tarafların kabul ederek hiçbir şekilde ateş etmedikleri bir ara geçiş süreci olduğunu dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Kazım Dalkıran, “Ateşkes bir anlaşma imzalanıncaya kadar tarafların birbirlerine zarar vermeden arabulucuların çalışması için fırsat verilmesidir.” şeklinde konuştu.

Savaşlarda ateşkesin, savaşın zararının en aza indirilmesi için en kısa zamanda tarafların masa etrafında toplanmaları ve görüşmelere başlamaları için bir fırsat verilmesi olduğunu ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Kazım Dalkıran, “Ateşkes, tarafların birbirlerine zarar vermeden bir süreliğine de olsa savaşın durmasını sağlar. Bu sayede siviller korunabilir, insani yardımlar ulaştırılabilir ve barış görüşmelerine zemin hazırlanabilir.” dedi.

Ateşkeslerin tarihsel rolü

Tarih boyunca birçok savaşta ateşkeslerin kullanıldığını hatırlatan Dalkıran, “Güney Kore ve Kuzey Kore arasındaki ateşkes hala devam etmektedir. Birinci Dünya Savaşı sırasında ilan edilen Mondros Mütarekesi de Osmanlı imparatorluğu ile diğer taraflar arasında ateşkesin ilan edilmesi idi. Ancak ateşkes esnasında bulunulan sınırlar İngiliz ve Fransızlar tarafından aşılarak bu topraklar Osmanlı İmparatorluğu’ndan alınmıştır.” diye konuştu.

Ateşkesin uygulanması ve zorluklar

Ateşkesin uygulanmasının bazı zorluklar içerdiğini belirten Dalkıran, “Ateşkese tarafların hassasiyetle uyması önemlidir. Aksi takdirde çatışmalar yeniden başlayabilir. Ayrıca ateşkesin uygulanması için uluslararası camianın da desteği gerekir. Bu desteğin olmaması durumunda ateşkesin uygulanması ve sürdürülmesi zor olabilir.” dedi.

İsrail-Filistin çatışmasında ateşkesin sağlanması

İsrail-Filistin çatışmasında ateşkesin sağlanması için uluslararası camianın güçlü bir şekilde hareket etmesi gerektiğini ifade eden Dalkıran, şu önerilerde bulundu:

• İlk olarak insani yardımın süratle iletilmesi için planların önceden hazır olması gerekir.
• Bölgeye uluslararası barış gücünün uygun bir şekilde gitmesi hazırlıkları yapılmalıdır.
• Rehinelerin değişimi ateşkese gerekçe oluşturabilir.
• Ateşkesin gerçek anlamda uygulanabilmesi için uluslararası camianın hızlı hareket etmesi ve mutlaka bölgede çıkar ilişkisi olmayan ülkelerin ön hazırlık yaparak süratle bölgeye intikal etmesi önem kazanmaktadır.
• Bu destek harekatının mali boyutu öne çıkacağı için bir fon oluşturulması ayrıca önem kazanmaktadır.
• Bölgeye gidecek olan unsurların hava sahası kontrolü ve güvenliği için yeterli destek uluslararası kuruluşlar özellikle Birleşmiş Milletler tarafından garanti altına alınmalıdır.