Milyonlarca EYT’li yıl sonunda çıkacak yasayı bekliyor. EYT’de belirsizlik sürerken dikkat çekilen kademeli geçiş detayı gündeme bomba gibi düştü. Posta gazetesi yazarı Ekrem Sarısu, emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili çok önemli detayları aktardığı köşesinde özellikle çalışan erkeklerin kademeli geçişle gelen mağduriyetine ilişkin çok önemli bilgiler verdi.
Yasalara göre kadın ve erkeğin sigortalılık şartları değişiyor. Kadınlar yaş, prim ve sigortalılık süresinde erkeklerden daha avantajlı. Ancak her iki kesim için de 1999’daki düzenleme sonrası emeklilik zorlaştı. Bugünkü yazımızda, çalışırken kademeli geçişe tabi tutulduğu için EYT mağduru olan erkek sigortalıların durumunu ele alacağız. İşte detaylar…
23 YILDAN AZ SÜRESİ VARSA…
4447 sayılı yasanın yürürlüğe girdiği 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle 23 yıldan az süredir sigortalı olan erkek sigortalıların, yeni getirilen emeklilik şartlarına geçişi kademeli olarak sağlandı. Kademe şartlarının tespitinde sigortalılık süresi dikkate alındı. Sigortalılık süresi az olanlar yeni yasadan fazla, çok olanlar daha az etkilenecek şekilde emeklilik şartları kademeli olarak yeniden belirlendi. Belirlenen kademelere göre kimi erkek sigortalıların emekli olacağı tarih 15 yıla kadar uzadı. İşte sigortalı (SSK’lı) çalışanlarda emeklilikte yaşa takılan (EYT) kesimi 4447 sayılı yasa ile yapılan bu düzenleme oluşturdu.
43 YAŞ VE 25 YIL YETİYORDU
4447 sayılı yasa yürürlüğe girmeden önce yani 8 Eylül 1999 tarihinden önce 18 yaşında sigortalı olan ve 5000 gün prim ödemesi şartıyla, 25 yıllık sigortalılık süresini dolduracağı tarihte, yani 43 yaşını doldurduğunda emekli olan erkek sigortalıların, emekli olacağı tarih sigorta başlangıç tarihlerine göre; 2 yıl ile 15 yıl arasında uzatılarak EYT mağduru edildiler.
ÖRNEK 1: 1 Ağustos 1958 doğumlu olup 5 Eylül 1976’da sigortalı olan Sami Bey, 4447 sayılı yasa çıkmasaydı, 5000 gün prim ödeyip 25 yıllık sigortalılık süresini dolduracağı 1 Ağustos 2001’de emekli olabilecekti. Ancak 4447 sayılı yasa ile yapılan kademeli geçiş düzenlemesine göre Sami Bey, 5975 gün prim ödemesi şartıyla 58 yaşını dolduracağı 10 Haziran 2016’da emekli olabildi. 4447 sayılı yasa, Sami Bey’in emekli olacağı tarihi 15 yıl uzattı. Yani Sami Bey emekli olmak için yaşa takıldı.
PRİM AZSA 55 YAŞ YETERLİYDİ
4447 sayılı yasadan önce erkek sigortalılar 15 yıl sigortalılık süresi içinde 3600 gün prim ödemiş olması şartıyla 55 yaşını doldurduğu tarihte yaş haddinden emekli olabiliyordu. Yeni yasa ile 8 Eylül 1999’dan itibaren sigortalı olan erkek sigortalılar için yaş haddinden emeklilik şartları; 25 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve 60 yaş olarak değiştirildi. 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanların yeni şartlara geçişi de kademeli olarak sağlandı.
Burada ise 23 Mayıs 2002 tarihi milat kabul edildi. Bu tarih itibarıyla eski yasaya göre yaş haddinden emeklilikte aranan 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 55 yaş şartlarını sağlayan erkek sigortalıların yeni yasadan etkilenmeden istedikleri tarihte emekli olmaları benimsendi. Ancak 23 Mayıs 2002 itibariyle 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 55 yaş şartlarını sağlayamamış olan erkek sigortalıların bu üç şartı birlikte sağlayacağı tarihe göre emekli olacağı yaş tablodaki gibi artırıldı. Yani bu sigortalar EYT’li oldu.
ÖRNEK 2: 1 Ocak 1946 doğumlu olan ve 10 Temmuz 1987’de sigortalı olan Ahmet Bey’in 3700 gün prim ödemesi olduğunu varsayarsak, Ahmet Bey; 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 55 yaş şartları sağlamış olduğundan, yeni yasadan etkilenmeden istediği zaman emekli olabilecek.
ÖRNEK 3: 1 Mayıs 1965 doğumlu olup Haziran 1983’te sigortalı olan ve 1800 gün prim ödemesi bulunan Mehmet Bey, 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle 15 yıl sigortalılık süresi şartını sağlamış olmasına rağmen, 3600 gün prim ve 55 yaş şartını sağlayamadığından yaş haddinden emekli olmak için kademeli geçiş hükümlerine tabi olacak. 55 yaşını 24 Mayıs 2014’ten sonra dolduracağından kademeli geçiş tablosuna göre Mehmet Bey, primini 3600 güne tamamlaması şartıyla 60 yaşını dolduracağı 1 Mayıs 2025’te emekli olabilecek.
