Perakende ticarette haksız ticari uygulamalara son vermesi için çıkartılacak yasa, esnaf ve sanatkarların teşkilat yapılarındaki sorunlara pratik çözüm sunuyor. Esnaf ve sanatkarları yakından ilgilendiren ve çıkması için uzun zamandır çalışmalar yürütülen bir yasa teklifi gündeme geldi. Sipariş iptalleri, prim ve bedel talepleri, kampanyalı mal ve hizmet talepleri, sözleşme şekil ve içerikleri, maliyet ve giderlerin yansıtılması gibi konularda haksız ticari uygulamayı önleyecek kanun teklifi hazır.
AK Parti Ekonomi İşleri Başkan Yardımcısı ve Gaziantep Milletvekili Nejat Koçer, ilk imza sahibi olduğu Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Odalar ve Borsalar Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 640 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin detaylarını anlattı.
Teklifle, vatandaşların ticari faaliyetlerde yaşayabilecekleri mağduriyetlerin önüne geçilmesinin hedeflendiğini söyleyen Koçer, kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyaç duyduğu kanuni düzenlemelerin hayata geçirilmesini amaçladıklarını dile getirdi.
Düzenlemeyle perakende ticarette “haksız ticari uygulama” kavramının tanımlandığını ifade eden Koçer, şöyle devam etti:
“Perakende ticarete ilişkin ceza hükümlerindeki caydırıcılık artırılacak; sipariş iptalleri, prim ve bedel talepleri, kampanyalı mal ve hizmet talepleri, sözleşme şekil ve içerikleri, maliyet ve giderlerin yansıtılması gibi konularda haksız ticari uygulamada bulunulamayacağı hüküm altına alınıyor. Ticaret Bakanlığına, bunların dışında kalan hususlardaki haksız ticari uygulamalar ile 30 gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerini ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları yönetmelikle belirleme yetkisi veriliyor.
Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerden kaynaklanan azami ödeme süreleri yeniden düzenleniyor. Üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünleri için üretimin sürdürülebilirliğini temin edebilmek üzere tarafların ölçeği ne olursa olsun ödemelerin 45 gün içinde yapılması kuralı getiriliyor. Ancak alacaklının küçük, borçlunun orta veya büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli olması durumlarında 30 gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünleri için ödeme süresi 30 gün, diğer tarım ve gıda ürünleri için ödeme süresi ise 60 gün olarak öngörülüyor.”
Kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyelerinin Kooperatif Bilgi Sistemi’ne (KOOPBİS) aktarmakla yükümlü olduğu bilgilerin belirgin hale getirileceğini aktaran Koçer, bazı mağduriyetlerin yaşanmaması için verilerin sisteme girişine ilişkin sürenin 26 Ekim 2023’e kadar uzatılacağını ve Ticaret Bakanlığı’na 6 aya kadar bu süreyi uzatma yetkisi verileceğini belirtti. Koçer, kooperatiflerin genel kurul toplantılarında görevlendirilecek temsilcilere ödenecek gündelik ücretlerle ilgili Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda düzenleme yapılacağını kaydetti.
Koçer, “Doğalgaz şebekesi yatırımı işletici şirketlerce yapılmış serbest bölgelerde, işleticilerin doğalgaz dağıtım ve satış faaliyetleri devam edecek, doğalgaz şebekesi yatırımı dağıtım şirketlerince yapılmış serbest bölgelerde ise doğalgaz dağıtım ve satış yetkisi, dağıtım şirketlerine devredilmiş sayılacak.” dedi.
Ticaret ve sanayi odası ile borsa üyeliklerinin askıya alma nedenlerine “vergi mükellefiyetinin kapalı olma” durumunun ekleneceğini söyleyen Koçer, “Böylece fiilen ticareti terk etmiş olan oda ve borsa üyeleri için aidat tahakkuku durmuş olacak. Takibi olanaksız hale gelen ve alacak tutarından daha fazla maliyet gerektiren oda ve borsa alacakları için asgari ücretin yarısını geçmemek ve zamanaşımına uğrayacak yılla ilgili olmak kaydıyla, birlik genel kurulu terkin edilebilecek üst tutarı belirleyecektir. Belirlenen bu azami tutarın altında olmak kaydıyla da her bir oda ve borsa meclisi terkin edilecek son tutarı tespit edebilecektir.” ifadelerini kullandı.
Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında verilen lisansların süresinin 2 yıldan 3 yıla çıkarılacağını açıklayan Koçer, lisans geçerlilik süresinin 3 yıla çıkarılması hakkındaki değişikliğin, pandemi döneminde lisans süresini 1 yıl uzatılanların, lisans geçerlilik sürelerinin bitiminden itibaren uygulanacağını söyledi.
Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nda yer alan federasyon kuruluşu için gerekli olan ülke genelinde aynı meslek dalındaki kurucu oda adedinin 40’tan 25’e düşürüleceğini bildiren Koçer, “Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşlarında olağanüstü genel kurulun, genel kurul üyelerinin 5’te 2’sinin noterce tasdik edilmiş imzası ile düzenlenecek tutanak ve gündemle noter kanalıyla yapılacak başvuru üzerine toplanabilmesi amaçlanıyor.” dedi.
Koçer, alışveriş merkezlerinde, malikler ile alışveriş merkezi içerisinde faaliyet gösteren perakende işletmeler arasında gelirlerin tasarrufu ve giderlerin paylaşımı hususlarında yaşanan sorunları gidermek için alışveriş merkezlerindeki ortak kullanım alanlarının gelir ve giderlerine ilişkin net bir çerçeve çizileceğini, böylece ticari ilişkilerde bir denge sağlanabileceğini vurguladı.
Hiçbir işletmeyi ticari hayatını sürdüremeyecek derecede ağır bir yaptırıma maruz bırakmamak ve farklı ölçekteki işletmeler arasında adaleti sağlamak amacıyla bir takvim yılında her bir gerçek veya tüzel kişi için uygulanacak idari para cezalarının toplam tutarına ilişkin kademeli olarak üst sınırlar getirileceğini belirten Koçer, öngörülen para cezalarında orantılılık, ölçülülük ve caydırıcılık ilkelerinin gözetileceğini dile getirdi.
