Çocukların gelişim kaynağı kitaplar

Çocuğun gelişim sürecinde kitapların önemli katkısı olduğunu belirten uzmanlar, çocuğun yaş dönemine uygun kitap seçilmesi gerektiğini vurguladı.

İSTANBUL (İGFA) – Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Öğretim Görevlisi Elif Konar Özkan, çocuğun gelişim dönemine uygun kitap seçiminin önemine işaret ederek değerlendirmede bulundu.

Çocuk yayınlarının temel amacının, dil zevki, kitap sevgisi ve okuma alışkanlığı kazandırmak olduğunu, bunların da nitelikli çocuk kitaplarıyla kazanılacağının aşikâr olduğunu belirten Öğretim Görevlisi Elif Konar Özkan, “Çocuklar, dünyayı keşfetmeye hayret ederek başlarlar. Dolayısıyla bir yandan gözlem ve deneme yanılma yoluyla dünyaya dair keşifleri devam ederken kitaplar da çocukların bu keşif egzersizlerine yardımcı olur. Böylece deneyimleri genişler, dile karşı hassasiyeti gelişir, kelime bilgisi artar, dağarcığı zenginleşir, bakış açısı ve ufku enginleşir. Tüm gelişim alanlarıyla birlikte estetik, sanatsal gelişimi de desteklenir, pekişir. Bu bağlamda çocuk kitaplarının nitelikli ve özenle hazırlanmış, yaş ve gelişim özelliklerine, ilgi ve ihtiyaca uygun seçilmiş olması gerekmektedir” dedi.

KİTAP SEÇİMİNDE TERCİH

Erken çocukluk dönemi söz konusu olduğunda ilk akla gelenlerin, oyuncak kitaplar ve resimli kitaplar olduğunu kaydeden Özkan, çocuğa gelişim dönemine uygun kitap seçerken dikkat edilmesi gereken noktalara işaret ederek, “Banyo kitapları veya oyuncak kitaplar olarak adlandırılan kitaplar, çocukların ilk tanıştığı kitaplar arasındadır. Bu kitapların çocuğun sağlığına zararı olmayan maddelerden yapılmış olmasına dikkat edilmelidir zira hepimizin deneyimlediği gibi çocuklar kitapların tadına bakmayı da çok severler. Daha sonra mukavva kitaplar ile tanışırlar. Bu tür ürünler hem ince motor becerileri hem de çocuğun oyun ve oyuncak ilişkisiyle birlikte kitaba aşinalık kazanması açısından önemlidir.  Bir sonraki aşamada ise ABC kitapları adı verilen resimli kitaplar devreye girer. Resimlerin çocuğa gösterilerek hikâyenin anlatıldığı bu tür kitaplar ise hem yetişkinle çocuğun iletişim kurmasını hem de kavram ve dil gelişimi özelinde bilişsel gelişimini destekleyerek çocuğun dünyayı tanımasını sağlar” dedi.

YAŞ KATEGORİLERİNE GÖRE KİTAPLAR

2-4 yaş arasında; birbiri ile ilişkili resim ve cümlelerden oluşan, tek olaylı, neşeli ve gerçekçi öyküler ilgi uyandırıcıdır. 
4-6 yaş arasında; çocuklar okunan kitapları dinlemeyi, dinlediği kitaplara dair sorular sormayı ve soruları cevaplamayı, öyküden farklı öyküler çıkarmayı öğrenir ve sever.
5-6 yaş çocukları; kitaplardaki resimlerin ayrıntılarıyla ilgilidirler ve bu durum onların hayal gücü ve estetik gelişimi açısından önemlidir.

KİTAP AYRI HİKAYE AYRI

Çocuğa kitap okumanın ve hikâye anlatmanın yerinin ayrı ve önemli olduğunu ifade eden Elif Konar Özkan, şunları söyledi: “Hikâye ve masal anlatmak ve dinlemek, farklı yolakların çalışmasını, hayal gücü kullanımını gerektirdiği ve sözcük dağarcığını geliştirdiği için küçük yaşlardan itibaren ihmal edilmemesi gereken bir faaliyettir. Hikâye ve masalların alternatif gerçeklik etkisiyle beyni ve ayna nöronları etkilediği pek çok uzman tarafından sıklıkla dile getirilmektedir. Hikâyeler, ‘bilgi aktarımı, normları dayatma ve aykırı değerleri kontrol etme’ açısından önemlidir. Masallar ise ahlaki değer ve gelenek aktarımını sağlamaktadır. Ayrıca vücut dili, ses, hayal gücü göstergeleri beyinde gerçek yaşantılarla ve hayali tecrübelerde aynı tepkiyle karşılanmaktadır. Dolayısıyla erken yaştan itibaren dinleme becerileri çocuğun tecrübe hanesini zenginleştirecektir. Beyin için hikâyeler/masallar, yaşamsal tehditlere karşı savunma tepkileri hazırlar; bilişsel esneklik kazandırır. Bunlar adeta insanoğlu için hayatta kalma stratejileri ve kendini koruma davranışı egzersizleridir. ”