II. Abdülhamit’in tahta çıkışının
30. Yıldönümü sebebiyle Hazine-i Hassa’dan hediye olarak 1906 yılında
yaptırılan saat kuleleri arasında yer alan, Yunan işgali sırasında yıkılıp
yeniden yapımına 1936 yılında başlanan Yenişehir Saat Kulesinin saati dünyanın
nadir saatleri arasında yerini aldı.
Çocukluk yıllarında Saat Kulesinden saat başı yayılan çan sesini hatırladığını ifade eden ve Nuri KÖRÜSTAN Ustanın elinden tüm imkânsızlıklara rağmen üretilmiş, gerek kullanıldığı malzeme gerekse yapım tekniği açısından kıymeti çok büyük bu saatin eski işlevini yeniden kazanmasını hayalleri arasında sıralayan Yenişehir Belediye Başkanı Davut AYDIN bu hayalini gerçekleştirdi.
Göreve başladığı ilk aylarda Tarihi Saat Kulesinin saatinin işlevini kazanması için bir ekip kurarak Antika Saat Restoratörü Fatih YURTDAKAL ile irtibata geçen Başkan AYDIN, sürece ilişkin gelişmeleri şu sözlerle aktardı “İlçemizin sembolü olan ve çocukluğumda saat başı çalan sesi ile bizi zamandan haberdar eden Saat Kulemizin ve saatinin aktif hale getirilmesini çok arzu ediyordum. Konusunda uzman Antika Saat Restoratörü Fatih YURTDAKAL ile irtibata geçerek kendisinden bize bu konuda yardımcı olmasını rica ettik. Sağ olsun bizleri kırmadı ve Nuri KÖRÜSTAN Ustanın tüm bilgi, beceri ve ustalığını konuşturduğu saatimizi inceleyince kendisi de çok heyecanlandı. Fatih Bey incelemesinin ardından bize Saat Kulemizin saatinin, yapımı, çalışma prensibi ve kullanılan malzemeleri açısından dünyada benzeri olmayan bir saat olduğunun bilgisini verdi. Kulemizin Saati Avrupa’daki muadillerine göre benzersiz bir Türk eseri olarak nitelendiriliyor. Saatin zarif işçiliği, tüm tertibatının ve genel şeklinin insan ölçeğine uygun oluşu, her parçanın zarif dizilimi ve kibar dokusu ile beraber saatin ana gövdesine işlenen geleneksel Türk mimarisinden izler taşıyan kemerlerle bizden bir eserdir. Saatimizin teknik özellikleri açısından, yapıldığı tarihlerde pek de rastlanmayan bir özelliğini de Fatih Bey’den öğrendik. Kule saatine saniye mekanizması tertip edilmiş. Bu bilgi de bizler için oldukça önemlidir. Aynı zamanda GRAHAM, EŞAPMAN sistemine sahip olup, yarım saat çalma tertibatı mevcuttur. Ancak en dikkat çekici özelliği ise Saatimiz hem alaturka hem de alafranga saat sistemine göre çalışmaktadır. Mahruti dişlilerinin yanına konulan bir kol sayesinde kulenin iki kadranı alaturka saat sistemine göre ayarlanırken diğer iki kadranı da alafranga sistemine göre ayarlanmaktadır. Nuri Usta iki kadranda ay ve yıldızlı akrep ve yelkovan kullanırken diğer iki kadranda da normal akrep ve yelkovan tasarımı kullanmıştır. Bu bilgiler hepimizi gerçekten çok heyecanlandırdı ve bu kadar kıymetli bir saatin ilçemize, ülkemize ve hatta dünyaya tanıtılması ve korunması adına hemen harekete geçtik. Orijinal hali olduğu gibi korunarak Fatih Bey tarafından onarımı gerçekleştirilen ve çalışır vaziyette olan Saatimiz, şu an Tarihi Belediye Binamızın üst katında, çelik aksam üzerine oturtulmuş cam bir kafeste ziyaretçilerine adeta görsel bir şölen yaşatıyor. Nuri Usta saat mekanizmasını oluşturmak için İngiltere’den sipariş ettiği tornasına padişah tarafından Anadolu’daki isyancılara silah ve mermi yapacağı endişesiyle uzun süre el konulmuş, uzun uğraşlar sonucunda Nuri Usta bu tornayı Yenişehir’e getirtmiş. Cumhuriyet’in ilk yıllarında çalışmalarına hız veren Nuri Usta Kurtuluş Savaşından kalan mermileri ve malzemeleri eriterek saati tasarlamış ve bu mekanizmayı Saat Kulesinin içine yerleştirmiştir ve uzun yıllar ilçemizin merkezinde hem görsel hem işitsel gösterisine devam etmiştir. Yıllar içerisinde bakım ve onarımları ihmal edilen saat kullanılmaz hale gelmiş, zamanın akışına sessizce tanıklık etmiştir. Şehrimizin sembolü Tarihi Saat Kulesinin bu sessiz, mahsun duruşu bizi harekete geçirdi ve çok şükür bugün aktif bir şekilde Tarihi Belediye Binamızda sergileniyor. Nuri KÖRÜSTAN Usta bizlere yalnızca bir saat bırakmadı aynı zamanda ülkemize ve dünya mirasına eşsiz bir eser, bir cevher bıraktı. Bizlere bu konuda yardım eden Antika Saat Restoratörü Sayın Fatih YURTDAKAL’a çok teşekkür ediyorum.”
