Depremlerin ardından risk tespiti konusu ülkenin gündemine oturdu. Ülkenin dört bir yanından vatandaşlar, evlerinin, iş yerlerinin ya da okullarının depreme dayanıklı olup olmadığını öğrenmek istiyor. Ancak bu konuda bir bilgi kirliliği var. Binanın risk tespitini sadece ev sahipleri değil, kiracı da talep edebiliyor.
Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde saat 4.17’de 7,7; Elbistan ilçesinde saat 13.24’te 7,6 büyüklüğünde deprem olurken, Gaziantep’te de büyüklükleri 6,4 ile 6,5 olan iki deprem meydana geldi. Depremler, Kahramanmaraş, Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Malatya, Kilis ve Adana’da yıkıma yol açtı.
Depremlerin ardından vatandaşlar, evlerinin, iş yerlerinin ya da okullarının depreme dayanıklı olup olmadığını öğrenmek istiyor.
Peki, risk tespitini kimler yaptırabiliyor? Mülk sahibi olmayan kişilerin hakları neler?
İki adet rapor türü olduğunu belirten Avukat Ali Güvenç Kiraz, birincisinin deprem analiz raporu denilen özel rapor olduğunu, ikincisinin de 6306 sayılı Kentsel Dönüşüm Yasası’nın aradığı riskli yapı tespit raporu olduğunu söyledi.
Özel rapor için mülk sahibi olmak gerekmiyor
Belediyeden alınan özel rapor sayesinde; mülk sahibine gerek duymadan yapının sağlamlığı öğrenilebiliyor. Ancak bu raporun sonucunda binayı terk etme zorunluluğu bulunmuyor.
Resmi yaptırımı olan raporun Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın lisanslı kuruluşlarından alınması gerekiyor.
Riskli yapı tespit raporunun karot alınmasını zorunlu kılan yine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın lisanslı kuruluşları marifetiyle alınmak zorunda olan bir rapor olduğunu ifade eden Kiraz, buraya doğrudan başvurma yetkisi olanların da malikler olduğunu belirtti.
Raporun sonucuna göre riskli binanın tespit edilmesi durumunda binanın yıkılıp yeniden yapılması veya güçlendirilmesi zorunlu.
Kiracılar yaşadığı yapının risk tespitini nasıl yaptırabilir?
Kanunun riskli yapı tespit raporu alınmasında alternatif bir yol da öngördüğünü aktaran Kiraz, bunun da şikayet yolu olduğunu söyledi. Kiraz, “Dolaylı olarak kiracı, binasından tereddüt duyduğunu düşünüyor ise ve riskli yapı tespit raporu yapmak istiyorsa ne yapacak? Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne şikayet edecek.” dedi.
Bakanlık, yapılan şikayetin önce doğruluğunu araştırıyor. Sonra da tespit edilen hasarı daire maliklerine bildiriyor. Bunun üzerine daire maliklerinden 30 gün içinde rapor alması isteniyor.
Daire malikleri eğer bu raporu almazlarsa Bakanlık resen yaptırıyor. Masraf da maliklerin tapudaki kayıtlarına ipotek olarak işleniyor.
