Suriye İç Savaşı’nın sivillerin hayatını doğrudan etkilemeye başlamasıyla milyonlarca insan evlerinden, işlerinden ve hayatlarından oldu. Komşu ülkelere sığınan milyonlarca Suriyeli’den geçici koruma statüsüyle ülkemizde yaşamını sürdürenlerin sayısı 3,6 milyon olarak biliniyor. Suriyelilerin kurduğu kayıtlı işletme sayısı ise 10 bin civarında seyrederken, Türk ve Suriyeli girişimcilerin birlikte iş yapmalarının faydaları da ortaya çıkıyor. Yerel, küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri (KOBİ) destekleyerek krizlerden etkilenen ekonomilerin kalkınmasını hedefleyen uluslararası sivil toplum kuruluşu Building Markets, Türkiye’deki Suriyeli işletmelerin ve Türk şirketleri ile işbirliklerinin durumunu ortaya koyduğu, “Türk-Suriyeli İşletmelerin Ortaklığı” başlıklı raporunu yayınladı.
Yerel mikro, küçük ve orta boyutlu işletmeleri (KOBİ), yeni iş fırsatlarıyla tanıştırarak ulusal ve uluslararası krizlerden etkilenen ekonomilerin kalkınmasını hedefleyen, kar amacı gütmeyen uluslarası sivil toplum kuruluşu Building Markets, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 12 ülkede 25 binden fazla KOBİ’ye destek vererek istihdam yaratılmasını ve girişimlerin büyümesini sağladı.
Suriye İç Savaşı’nın şiddetini artırmasıyla 2016 yılında Türkiye’de arastirmalarina başlayan Building Markets, bugüne kadar 2 binden fazla Suriyeli işletmeyi taniyarak sağladığı eğitim ve mentorlük desteğiyle işletmelerin Türkiye ekonomisine entegre olmasına katkıda bulundu. Ağında bulunan girişimlerin ulusal ve uluslararası ihalelerin alınmasına, iş ortaklıklarının kurulmasına yardımcı oldu. Saha araştırmalarından elde ettiği verileri raporlaştırarak yayınlayan Building Markets, Türkiye’de üreten Suriyeli işletmelerin sorunlarına da dikkat çekiyor.
Suriyeli işletmeler 250 bin kişiye istihdam sağlıyor
Türk şirketleriyle, Suriyeli işletmelerin kurduğu ortaklıkları ve bu ortaklıkların potansiyelini gözler önüne seren Building Markets raporunda yer alan veriler dikkat çekti.
Building Markets verilerine gore, Türkiye’deki Suriyeli işletmelerin yüzde 39’u toptan ve, perakende ticaret, yüzde 19’u imalat ile uğraşıyor. Uluslararası bağları güçlü olan bu şirketlerin,yüzde 45’inin yabanci ortaklıkları var, yüzde 31’i de, başta Irak ve Suriye’ye olmak uzere, ihracat yapıyor. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırmaları Vakfı (TEPAV) verilerine de yer veren raporda, Türkiye’de kurulan 10 bini aşkın Suriyeli işletmenin yüzde 60’ı Suriyeli olmak üzere ortalama 7 kişiye iş imkanı sağladığı açıklandı. Türkiye’de faaliyet gösteren Suriyeli işletmelerin, 250 bin kişiye istihdam sağlayarak kayıt dışı ekonominin sona erdirilmesinde önemli bir rol üstleneceği ön görülüyor. Suriyeli şirketler en çok, İstanbul, Gaziantep, Mersin, Hatay ve Bursa’da faaliyet gösteriyor.
‘Gaziantep Modeli’ dünyaya tanıtıldı
Türk işletmelerin, geldikleri ilk yıllarda Suriyelilere karşı olumsuz bir algı geliştirdiğini ancak bu algının zamanla kırıldığını öne süren Building Markets raporu, ortaklıkların yarattığı artılara yer verdi. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) bünyesinde kurulan Türkiye-Suriye İş Konseyi ve Gaziantep Ticaret Odası’nın kurduğu Suriye Masası gibi kuruluşların ortaklıklar kurulmasını cesaretlendirdiğini belirten Building Markets raporu, Suriyelilerle iş yapmak isteyen Türk işletmelerin bu kurumlar aracılığıyla diledikleri isimlere kolaylıkla ulaşabildiğine dikkat çekti. Gaziantep Ticaret Odası’nın 2011 yılından önce 12 olan Suriye’li şirket üye sayısı, 2020’de 2.000’i aştı. Suriye Masası ile Gaziantep’de ortaya çıkan ortaklı şirketler ve işbirlikleri ticari bir başarı gösterince Dünya Odalar Kongresi’nde katılımcılara, ‘Gaziantep Modeli’ olarak tanıtıldı.
Pandemi süreci ortaklıkları artıracak
Koronavirüs pandemisinin pek çok KOBİ’yi olumsuz etkilediğine dikkat çeken Building Markets raporu, yeni pazarlar arayan üreticilerin Suriyelilerle yeni ortaklıklar kurabileceğine yer verdi. Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Körfez ülkeleri pazarını iyi tanıyan Suriyeli işletmeler, Arap dünyasının taleplerini doğru okuyarak Türk üreticileri yönlendirebiliyor. Karşılıklı güven duygusu, iletişim, ve işletmelerin güvenirliklerinin gelişmesi ile Türk ve Suriyeli girişimciler işbirliklerini vekazançlarını birlikte arttıracaklar.
Suriyeli işletmeler ne gibi katkılar sağlıyor?
Suriyeli işletmelerin ve kayıtlı çalışanların Türkiye ekonomisine sağladığı katkıları değerlendiren Building Markets raporu, Suriyelilerin katkılarını birkaç başlıkta inceledi;
Yeni ürünlerin ortaya çıkmasıyla gelişen pazar ve üretim kolları, Suriyeli işletmelerin önemli bir kısmı tekstil, gıda, tatlıcılık, ayakkabı üretimi, halı dokuculuğu, mobilya üretimi gibi sektörlerde üretim faaliyeti gösteriyor. Suriyeli işletmeler bu sektörlere ucuz ve yeni ürünler tanıttı. Ürünlerin ihracatını hızlandırdı ve pazarın büyümesini sağladı. 2011’de Gaziantep Nizip’de bulunan geleneksel sabun üreticilerinin önemli bir bölümü yurtiçindeki talebin düşmesiyle kepenk kapattı. Suriyelilerin açtığı yeni küçük işletmeler ve sağladıkları işçi desteğiyle bugün geleneksel Nizip sabunu aralarında Japonya, Hollanda ve Kanada’nın da bulunduğu 11 ülkeye ihraç ediliyor.
Ayakkabı endüstrisi büyüdü ve gelişti, Suriyelilerin Türkiye’de en çok işletme açtığı ve çalıştığı alanlardan biri de ayakkabı üreticiliği oldu. Türkiye’deki Suriyeli işletmelerin yaklaşık yüzde 20’si ayakkabı üreticiliğiyle uğraşıyor. Özellikle Gaziantep’de başlayan bu yeni iş kolu sayesinde binlerce kişiye istihdam sağlandı. Ayakkabı üreticileri yurtiçi ve yurtdışında yeni pazarlar oluşmasına yol açtı.
Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Körfez ülkelerindeki ihracat faaliyetleri arttı, Arapça konuşulan bölgeleri iyi tanıyan ve bölge pazarının ihtiyaçlarını anlayabilen Suriyeli ticaret insanları Türk mallarının Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Körfez ülkelerindeki rekabetini güçlendirdi. Türk üreticiler pazara daha iyi nufüs edebildi.
TÜRK ÜRÜNLERİNE E-TİCARETLE ORTADOĞU’YA SATIYOR
Başarılı iş ortaklıklarına en önemli örneklerden biri olan Souq Al Anadol (Anadolu Pazarı) Türk üreticilerin ürünlerini Ortadoğu pazarına doğrudan sunan bir e-ticaret ağı olarak öne çıkıyor. Souq Al Anadol’da Türk makine ve yedek parça üreticileri, tekstil, temizlik ve gıda ürünleri, ayakkabı, çocuk giyim, mobilya, ev aletleri gibi yüzlerce ürünün toptan satışı gerçekleşiyor. Souq Al Anadol’un ortaklarından Saleh Al Abdullah geçtiğimiz yıl İstanbul’da açtıkları ofisle satışlarını yüzde 70 artırdıklarını ifade ederek, “COVID 19 pandemisine rağmen geleceğe umutla bakıyoruz. Türkiye’nin finansal kalbi İstanbul’da açtığımız ofisle lojistik maliyetlerimiz düştü. Her geçen gün daha çok alıcı, Türk mallarına rağbet gösteriyor” şeklinde konuştu.
Bu kapanacak 20 saniye
