Son yıllarda, ebeveynlerin çocuk yetiştirirken en çok üzerinde durduğu konuların başında teknoloji ve dijital medya geliyor. Dijitalleşme çağının ortasında doğan çocuklar için telefon, tablet, bilgisayar ve televizyon gibi cihazlar yaşamın olağan akışının bir parçası olarak konumlanıyor ancak ileri düzeyde ve bilinçsiz teknoloji tüketimi özellikle çocuklar için ciddi hastalıkları da beraberinde getirebiliyor.
Nev FSM’den Uzm. Psk. Semanur Aslan, çocuklarda teknoloji bağımlılığıyla ilgili bilgiler vererek, ebeveynlere önemli tavsiyelerde bulundu.
Tatil dönemlerinde çocuklara teknoloji diyeti uygulanmalı mı?
Çocuklarda teknoloji bağımlılığını, “İnternette geçirilen sürenin kontrol edilmemesi, internetten uzak kalındığında patolojik rahatsızlıklara neden olan bağımlılık” olarak tanımlayan Uzm. Psk. Semanur Aslan, “Teknoloji her yaştan insan için oldukça cezbedici, hayat kolaylaştırıcı bir alandır ve oldukça faydası bulunmaktadır. Fakat fazlası çocuklarda teknoloji bağımlılığına neden olabilmektedir. Çocuklar için de çizgi filmler, bilgisayar oyunları, internet kullanımı gibi etkinlikler; gelişimi destekleyici, eğlenceli olabilmektedir. Ancak teknolojinin olumlu taraflarının olumsuz etkilerinin gölgesi altında kalmaması ancak ebeveynlerin sınır koyması ile mümkündür. Sınır koyulmadığında çocuklarda teknoloji bağımlılığı ortaya çıkabilir. Bu yüzden, çocuklarda teknoloji bağımlılığı yaşanmaması için sınır koymak bu anlamda önemlidir. Çocuklarda teknoloji bağımlılığı ileri düzeyde mutlaka uzman tarafından tedavi edilmelidir. Çocuğun özellikle küçük yaşlarda teknolojiye hakim olması, zekasının çok iyi olduğuna dair bir gösterge değildir” diye konuştu.
Çocuklarda teknoloji bağımlığının belirtileri nelerdir?
“Çocuklarda teknoloji bağımlılığında özellikle yoğun ekran maruziyetine kalan bir çocukta yaşa göre farklı belirtiler ortaya çıkmaktadır. Çocuklarda teknoloji bağımlılığı da küçük yaşta bu şekilde alışkanlıklarla ortaya çıkabilmektedir. Özellikle çocuklarda teknoloji bağımlılığı, 0-3 yaş döneminde bulunduğu ortamda yoğun televizyon, tablet ya da bilgisayar ekranı izlemiş bir çocukta; dil ve konuşma becerilerinde gerilik meydana gelebilir, çocuk her seslenildiğinde dönüp bakmayabilir. Çocuk büyüdükçe dikkat eksikliği, öfkesini kontrol etmekte zorlanma meydana gelebilir. Çocuğun ebeveynleri ile ya da arkadaşları ile ilişkisini olumsuz etkileyebilir ya da derslerinde başarısızlık, ödev yapmak istememe, yazı yazmaktan sıkılma şeklinde tezahür edebilir.
Çocuklarda teknoloji bağımlılığı, ergenlik döneminde içe kapanma, teknoloji dışı etkinliklere katılmak istememe, aile ve arkadaş ilişkilerinde bozulma görülebilmektedir. Teknolojinin ortaya çıkmasını kolaylaştırabildiği bu belirtiler dışında teknolojinin kendi de bir bağımlılık yaratma ihtimali ile riskli bir durumdur. Çocuklarda teknoloji bağımlılığı çocuğun geleceğini etkileyebilecek riskli bir durumdur.”
Aileler ne yapmalı?
“Ebeveynler öncelikle kendi teknoloji kullanım alışkanlıklarını gözden geçirmelidir” diyen Aslan, “Çocuklarda teknoloji bağımlılığı olan bir ailenin çocuğunda da bu tarz bir problemin oluşması daha yüksektir. Unutulmamalıdır ki çocuklar öncelikle kendi anne babalarını örnek alırlar. Ebeveynini elinde telefonla ya da televizyon karşısında gören çocuğun kendisi de bu mecralara yönelecektir. Bu mecralara yönelen çocukların da ileride teknoloji bağımlısı adayı olma riski maalesef yüksektir. Ailelerin çocuklarının gelişimini desteklemek için teknoloji kullanımını çocuğun yaşına göre içerik ve süre bakımlarından denetlemeleri gerekmektedir. Denetim olmazsa çocuğun psikoloji olumsuz etkilenebilir hem de ilerde çocuklarda teknoloji bağımlılığına aday bir yetişkin olabilir. Çocuklarınızın elektronik cihazları sağlıklı kullanmaları için sizin örnek olmanız önemlidir. Bugünün çocukları teknoloji konusunda yetişkinlerden daha fazla şey biliyor. Bu nedenle, revaçtaki telefon uygulamalarından veya en yeni sosyal medya çılgınlıklarından haberdar olmanız önemli. Çünkü sosyal medyanın risklerini ve tehlikelerini anlamadan çocuğunuza öğretemezsiniz. Elektronik cihazları ve çocuklarımızı nasıl etkilediğini öğrenmek önceliğiniz olsun. Evinizde akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve televizyonlar gibi elektronik cihazlara izin vermediğiniz alanlar belirleyin. Mesela yemek odası veya mutfak, yemek ve aile sohbeti için ayrılmış teknoloji içermeyen bir alan olmalıdır. Tüm ailenin teknolojik cihazlardan uzak kalacağı zamanlar belirleyin ve hep birlikte bu kurala uyun. Örneğin, akşam yemeği saati veya yatmadan bir iki saat önce tüm ailenin televizyon, video oyunları ve bilgisayarlar olmadan birlikte vakit geçirmesi için en iyi zamanlardır. Kendileriyle konuşulduğunda çocuklar çok daha akılcı davranabiliyorlar. Fazla ekran süresinin zararları anlatılan bir çocuk, beraber koyacağınız kurallara uyacaktır. Çocuklar teknolojik eğlence ortamlarına kolayca bağımlı olurlar. Onları ekranı olmayan etkinliklere katılmaya teşvik edin. Mümkün olduğu kadar dışarıda arkadaşları ile vakit geçirmesini, kitap okumasını veya masa oyunları oynamasını sağlayın” ifadelerini kullandı.
