Son dönemde enerji fiyatlarına yapılan zamlar iğneden ipliğe her şeyin fiyatını ikiye katlarken sanayide kullanılan elektriğe yüzde 50.8, doğalgaza ise yüzde 49.5 zam geldi. Dev enerji zamları sonrası neredeyse iki ayda bir zamlanan ekmek fiyatına maliyet zammının kısa süre içerisinde açıklanacağı iddia edildi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), sanayide kullanılan elektriğe yüzde 50,8, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ise yine sanayide kullanılan doğalgaza yüzde 49,5 zam yaptı. EPDK ve BOTAŞ yaptıkları açıklamalarda, salgının etkilerinin küresel ekonomilerde etkisini sürdürdüğü bir dönemde başlayan Rusya-Ukrayna savaşının başta Avrupa ülkeleri olmak üzere tüm dünya enerji piyasaları için ağır sonuçları beraberinde getirdiğini belirtti. Yapılan zamlara küresel şartlar gerekçe gösterilirken, maliyeti artan sanayici ve üretici de zor durumda kaldı.
Karar’dan Sacide Demir’in haberine göre; enerji zamlarının otomobilden giyime kadar birçok sektörde etiketlere zam olarak yansıması beklenirken, bir haber de temel gıdalardan olan ekmek fiyatları için geldi. Halihazırda İstanbul’da 4 liradan satışa sunulan 210 gramlık ekmeğin maliyetinin 5 lira 70 kuruşu bulduğunu söyleyen Ekmek Üreticileri İşverenleri Sendikası Başkanı Cihan Kolivar, yakın dönemde 6 liradan satılabileceğini belirtti.
Un krizinin aşıldığını ancak elektrik ve doğalgaza gelen zamların fiyatlara yansıtılacağını belirten Kolivar, ‘’Geçen sene eylül ayında 200 gram ekmek 2 buçuk liraydı, kilosu ise 12 lira 50 kuruştu. Bu sene ise 200 gram ekmek 4 lira, kilosu ise 19 liraya çıktı. Toplamda ekmeğe yüzde 53 zam yapılırken, maliyetler ise başta doğalgaz ve elektrik olmak üzere tüm girdiler yüzde 200-300’den fazla arttı. Geçen sene 150 liraya aldığımız maya bu sene 350 liraya çıktı. Bunların yanı sıra işçilik maliyetleri de sigorta primleri vs de yüzde 100’e yakın arttı’’ dedi. Kolivar, yetkililere beraber maliyet yapma çağrısında bulunarak, 6 liranın bile maliyetleri kurtarmadığını fırıncı esnafını 7 buçuk liranın kurtarabileceğini ifade etti. İstanbul Ticaret Odası’na (İTO) bağlı fırınlarda 210 gram ekmeğin fiyatı Temmuz ayında alınan kararla 4 TL’ye yükseltilmişti.
Fiyatların artmasında enerji ve kira maliyetini sebep gösteren Kolivar, 25 bin liralık faturaların şimdi 40-45 bin liralara yükseleceğini söyleyerek, “İstanbul’da ekmeğin pahalı oluşunun sebebi ruhsatsız fırınlar. Çünkü onlar ruhsatlı olan fırınların kapasitelerini düşürüyor. Ruhsatsız fırınlar olmasa, maliyetler aynı kalsa dahi üretim kapasitemiz artacağı için zam yapmak zorunda kalmazdık. Ankara’ya bakın. Ankara’nın ekmek fiyatlarıyla ilgili haber çok fazla yapılmaz. Toplam 400 fırını var ve hepsi ruhsatlı. Bizde sadece üretim izni olmayan 400 fırın var. Bunlar kapasitemizi azalttığı için fiyatlar yükseliyor” açıklamasında bulundu. Ruhsatı olan fırınlara doğalgazın konut tipi verilemesini talep ettiklerini belirten Kolivar böylece rekabet gücü olacağını, ruhsatsız fırınların açılmasının azalacağını söyledi.
Un fiyatlarında yaşanan krizin aşıldığını ancak buğdayrekoltesinin hâlâ düşük olduğunu söyleyen Kolivar, Türkiye’nin nüfusunun 65 milyon iken buğday rekoltesinin 22 milyon ton olduğunu, ancak nüfusun 85 milyonu aşmasına rağmen buğday rekoltesi 21 milyon tonda kaldığını aktardı. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) unun çuvalını 350 TL’ye sattığını söyleyen Cihan Kolivar, bu unla ekmek yapılamadığını, ekmeklik un çuval fiyatının piyasada 450-580 TL arasında satıldığını belirtti. Kolivar, undaki fiyat artışının artık 50’şer TL şeklinde gerçekleştiğini belirtti.
