Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Furkan Türker Sarıcaoğlu’nun yürütücülüğünde gerçekleştirilen projeye, Türkiye dışında iki uzak doğu ülkesi ve bu ülkelerde yer alan altı üniversite ve kurumun bilim insanları katkı sağlayacak.
Dünya genelinde her geçen gün daha geniş kitleler tarafından tüketilen karidesin raf ömrünün uzatılması amacıyla hazırlanan, “Bitki bazlıbiyoaktif bileşik kullanarak karides (Litopenaeusvannamei ve Macrobrachiumrosenbergii) raf ömrünün uzatılması için yenilikçi nanoteknoloji yaklaşımı” başlıklı projenin araştırma ve geliştirme çalışmaları başladı.
Proje kapsamında gıda ürünlerinin raf ömürlerini uzatmak amacıyla, meyve ve sebze işleme endüstrisindeki üretim faaliyetinin sonucunda ortaya çıkan, kabuk, tohum, sıvı ve pekmez şeklindeki, atıklar geri kazanım amacıyla kullanılacak. Dünya genelinde yaklaşık 20 milyar Amerikan doları ekonomik büyüklüğe sahip olan deniz ürünlerinin, üretim ve ihracat sektöründeki raf ömürlerini uzatmak amacıyla nanoteknolojik yaklaşımlar ele alınacak. Projede, gıda işleme sektörünün atıklarından olan mango yaprakları, yeşil çay posası, tarçın otu yaprakları ve defneyaprakları kullanılarak elde edilecek yeni tür gıda koruma malzemelerine odaklanılacak.
On bilim insanın yer aldığı 36 ay sürecek projede, deniz ürünlerinden özellikle işlenmiş karidesin raf ömrünün uzatılmasına yoğunlaşılacak. Proje kapsamında gıda kayıplarının önemli bölümünün meydana geldiği gıda işleme sektöründe atık olarak değerlendirilen, ancak belli bir prosesle geri kazanılacak katma değerli bileşiklerin kullanılması amacıyla, endüstriyel büyüme ve ülke ekonomisi için yeni bir yol arayışında da bulunulacak.
Projeyle ilgili değerlendirmelerde bulunan BTÜ Gıda Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi ve proje yürütücüsü Doç. Dr. Furkan Türker Sarıcaoğlu, kendileriyle birlikte projede yer alan diğer ülkelerdeki araştırmacıların da aynı dönemde ve eşgüdümlü olarak çalışacaklarını söyledi. Proje kapsamında eş zamanlı araştırmalar yapılmasının hem zorlu hem de önemli olduğunu belirten Doç. Dr. Furkan Türker Sarıcaoğlu, projenin ulusal ve uluslararası ortaklarının bulunmasının sektöre kazandırılması planlanan katkıyı hızlandıracağını söyledi. “Sektör, proje çıktılarını kısa sürede benimseyecektir.” diye sözlerine devam eden Doç. Dr. Sarıcaoğlu, “Mevcut projede karideslerin raf ömrünü geliştirme amacıyla nanoteknolojik ürünlerin geliştirilmesi ve karakterize edilmesi, projenin Türkiye ortağı olan BTÜ Gıda Mühendisliği Bölümü tarafından gerçekleştirilecektir. Ayrıca, karideslerde raf ömrünü izleme amacıyla geliştirilecek olan nano-sensörlerde kullanılmak üzere mikroalglerden elde edilen fikosiyanin pigmentleri kullanılacaktır.” dedi.
Sarıcaoğlu “Uluslararası Araştırma Fonlarından Yararlanma Kapasitesinin Ve Uluslararası Ar-Ge İşbirliklerine Katılımın Arttırılmasına Yönelik Destek Programı kapsamında hazırlanan projedeki çalışmalarımızda, BTÜ Gıda Mühendisliği Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Neslihan Dündar, Dr. Öğr. Üyesi Adnan Fatih Dağdelen, Dr. Öğr. Üyesi Zehra İrem Yıldız, Yalova Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Oya Irmak Cebeci ekibin Türkiye’deki üyeleridir. Projenin Tayland’daki üyeleri Mahidol Üniversitesi’nden Dr. NileshPrakashNirmal ve TheNational Center forGeneticEngineeringandBiotechnology’den (BIOTEC) Dr. WonnopVisessanguanyer. Projenin bir diğer ortak ülkesi olan Malezya’nın önemli üniversitelerinden UniversitiPutraMalaysia’danAssoc. Prof. Dr. NorKhaizuraMahmud ile birlikte bu ülkeden bir diğer araştırmacı UniversitiMalaysiaTerengganu’danAssoc. Prof. Dr. NurulUlfah Karim görev alıyor.” bilgisini paylaştı.
Proje kapsamında, Güneydoğu Asya ülkelerinde yaygın olarak üretimi gerçekleştirilen, karideslerin raf ömrünü geliştirmek amacıyla nanoteknolojik yaklaşımlara ilişkin mevcut bulguları paylaşan Sarıcaoğlu, şu bilgileri verdi: “Karidesler genellikle taze veya pişmiş olarak ihraç edilmekte ve pazarda satılmaktadır. Yüksek piyasa değerlerine karşın karidesler, sınırlı bir raf ömrü olan ve son derece çabuk bozulabilen gıdalardır. Bu bozulmalar, ürünün piyasa değerini önemli ölçüde düşürmekte ve mali kayba neden olmaktadır. Karideslerin raf ömrünü uzatmak için yaygın olarak katkı maddeleri kullanılmaktadır. Bu maddeler, astımlı kişilerde alerjik reaksiyonlara ve ciddi rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Buna karşın daha önceden yapılan çalışmalarda yeşil çay, dut yaprağı, guava yaprağı, zeytinyağı yan ürünleri ve benzeri bitkilerden elde edilen katkıların buzdolabında saklama sırasında karideslerin raf ömrünü uzattığı bildirilmiştir. Bu çalışmalar ışığında, tarımsal ürünlerin işlenmesi ile oluşan atıklarından (APW) elde edilebilen katma değerli bileşiklerin geri kazanılarak kullanılması konusunda yapacağımız çalışmalar; atık yönetimi, endüstriyel büyüme ve ülke ekonomisi için yeni bir yol sunacaktır.”
