Bursa 2. İdare Mahkemesi, Bursa’nın Orhangazi ilçesinde “İkinci Cargill vakası” olarak adlandırılan ve ‘ÇED gerekli değildir’ kararı alınmadan, temeli devlet erkanının da katılımıyla 1 Ekim 2020 tarihinde atılan zeytinyağı üretim tesisi için Bursa Valiliği tarafından verilen iki “ÇED gerekli değildir” kararını iptal etti.
Bursa Barosu Çevre Komisyonu üyesi Av. Erol Çiçek ve Av. Sedat Ata tarafından sürdürülen dava süreci şöyle gelişti:
“ÇED gerekli değildir” kararı alınmadan, hukuka aykırı olarak, Orhangazi Belediyesi’nin verdiği ruhsatla inşaata başlayan yatırımcı, inşaat başladıktan sonra ÇED başvurusunda bulundu. 7 Ocak 2021 tarihinde başlayan ÇED süreci yaklaşık bir ay içinde, 4 Şubat 2021 tarihinde “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı ile sonuçlandırıldı.
Bu karara karşı açılan yürütmenin durdurulması ve işlemin iptali istemli davada, İdare Mahkemesi 20 Mayıs 2021 tarihinde iptal kararı verdi. Davalılar Bursa Valiliği ve yatırımcı şirketin, kararın bozulması ve yürütmenin durdurulması istemi de Danıştay 6. Dairesi’nce 13 Eylül 2021 tarihinde reddedildi.
Davacılar, Orhangazi Belediyesi’nden hukuka aykırı yapı ruhsatının iptalini isteyip; Valilikten mahkeme kararının uygulanmasını beklerken, davalı yatırımcı proje tanıtım dosyası ile yeni ÇED süreci başlatılması için valiliğe yeniden başvurdu.
Bursa Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü konuyla ilgili 8 Kasım 2021 tarihinde ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü’nden görüş talep etti. Genel Müdürlük 9 Kasım 2021 tarihli yazısında; faaliyet sahibi tarafından iptale konu mahkeme kararında belirtilen gerekçeler dikkate alınarak hazırlanacak proje tanıtım dosyası ile ÇED Yönetmeliği kapsamında yeni başvuru yapılmasında sakınca bulunmadığı belirtildi.
İkinci proje tanıtım dosyası ile 19 Kasım 2021 tarihinde başlayan ikinci ÇED süreci, valilikçe verilen 23 Kasım 2021 tarihli “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararıyla, üç gün içinde bir kez daha yatırımcı lehine sonuçlandırıldı. Bunun üzerine Bursa Barosu Başkanlığı da davaya katılma kararı aldı.
Danıştay 6. Dairesi, 16 Aralık 2021 tarihinde verdiği kararla, mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılması gerektiğini belirterek kararı bozdu.
Böylece, valilikçe verilen 04 Şubat 2021 ve 23 Kasım 2021 tarihli iki ayrı “ÇED gerekli değildir” kararı ve bunlara açılan iki dava için, bozma kararı doğrultusunda keşif ve bilirkişi incelemesi yapıldı. Mahkeme, hazırlanan proje tanıtım dosyasının bilimsel yönlerden eksik olduğu gerekçesiyle her iki “ÇED gerekli değildir” kararını iptal etti.
Avukatlar, Orhangazi Belediyesi ve Bursa Valiliği’ne başvurarak 30 gün içinde kararın yerine getirilmesini talep ettiler. Kararın yerine getirilmesi için, inşaat ve yapı kullanma ruhsatlarının yanı sıra, çalışma izin ve ruhsatlarının iptali gerekiyor. Ayrıca, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) Bursa İl Koordinatörlüğü’ne yapılan başvuru ile hukuka aykırı olarak kurulan tesis için verilen hibe desteğinin iptali istendi.
