Çevre örgütü Greenpeace tarafından yayımlanan yeni bir rapora göre, geçen yıl İngiltere’deki plastik atıkların yaklaşık yüzde 40’ı Türkiye’ye ihraç edildi ve yasa dışı yollarla toplanıp yakıldı.
Raporda İngiltere’nin 2020 yılında Türkiye’ye ihraç ettiği plastik atıkların 210 bin ton civarında olduğu söylenirken araştırmacılar, atıkların Türkiye’de geri dönüştürülmek yerine, bir kısmının yollara, tarlalara ve su kaynaklarına atıldığını ve buralarda yakıldığını tespit etti.
Araştırmacılar rapor için Adana’daki 10 çöp sahasını inceledi ve İngiltere’de faaliyet gösteren Tesco, Asda, Co-op, Aldi, Sainsbury’s, Lidl ve Marks & Spencer gibi süpermarketlere ait plastik poşetler ve onlara ait ürünler buldu.
Rapora göre Akdeniz kıyılarında da, İngiliz markası tuvalet kağıdı ambalajları da dahil olmak üzere, sahil boyunca daha fazla İngiltere’den ithal edilmiş plastik bulundu.
Atıkların bir yıldan daha eski olamayacağının bir göstergesi olarak çöp sahalarında İngiltere’de yapılmış bir koronavirüs antikor testi de bulundu.
Raporda Türkiye’nin Avrupa’nın en büyük plastik atık çöp ithalatçısı olabileceği yönünde uyarıda bulunuldu.
Rapor Türkiye’nin 2016 yılında İngiltere’den 12 bin tonluk plastik atık ithal ettiğini aktarırken 2020 yılına gelindiği ise bu miktarın 18 kat artarak, İngiltere’nin toplam plastik atığının yüzde 40’ına denk düştüğünü gösterdi.
Avrupa Birliği (AB) üye ülkeleri de geçtiğimiz yıl 2016’ya kıyasla Türkiye’ye 20 kat daha fazla plastik atık gönderdi.
Türkiye merkezli Greenpeace Akdeniz’in biyoçeşitlilik projesi sorumlusu Nihan Temiz, Avrupa’dan Türkiye’ye her gün 241 kamyon dolusu plastik atık geldiğini söyledi ve “Bu bizi mahvediyor” dedi.
Temiz şöyle devam etti:
“Verilerden ve sahadan görebildiğimiz kadarıyla, Avrupa’nın en büyük plastik atık çöplüğü olmaya devam ediyoruz.”
Türkiye, Malezya ve Polonya ile beraber 2020’de en yüksek plastik atık ithal eden ülkeler arasında.
Şubat 2021’de BBC Türkçe’ye konuşan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kaynakları, “yakın gelecekte yurtdışından atık ithalatına tamamen sona erdirmeyi planladığını” söylemişti.
Bakanlık, geçen yıl atık ithalat kotasının yüzde 50 azaltıldığını ve bu konudaki denetimlerin sıkılaştırıldığını belirtmişti.
Greenpeace İngiltere’den Nina Schrank ise “Sorunun özü aşırı üretimdi. Hükümeti plastik atık ihracatını yasaklamaya ve tek kullanımlık plastikleri 2025 yılına kadar yüzde 50 azaltmaya çağırdık” diye konuştu.
İngiltere Çevre, Gıda ve Köy İşleri Bakanlığı konuya ilişkin yaptığı açıklamada, plastik atıkların yurt içinde ele alınması yönünde kararlı olduklarını söyledi.
Bakanlık şunları aktardı:
“Bu nedenle plastik atıkların OECD dışı ülkelere ihracatını yasaklamayı ve daha sıkı kontroller yoluyla – Türkiye gibi ülkeler de dahil olmak üzere – yasa dışı atık ihracatını kısıtlamayı taahhüt ediyoruz.”
İngiltere’nin plastik kirliliğiyle mücadelede küresel bir lider olduğunu iddia eden bakanlık, plastik ambalaj vergisi ve zorunlu elektronik atık izleme tasarılarının geri dönüşüm oranlarını artıracağını, atıkları ve suçları da azaltacağını savundu.
İngiltere ABD’den sonra kişi başı plastik atık üretiminde dünyada ikinci sırada yer aldı. 2018 yılında İngiltere’de tahmini 5,2 milyon ton plastik atık üretildi.
Pek çok zengin ülke, geri dönüştürülebilir atıkları farklı gerekçelerle ihraç ediyor. Bu gerekçeler arasında da ihracatın finansal olarak ucuz olması, yurtiçindeki çöplüklerin azaltılması geliyor.
Malezya Çevre Bakanı Yeo Bee Yin, geçen yıl hükümetin, 42’si İngiltere’ye ait olmak üzere, yasadışı yoldan ithal edilen plastik atık içeren 150 konteyneri geri gönderdiklerini açıkladı.
Bakan, eylemlerindeki amacın Güney Doğu Asya ulusunun “dünyanın çöplüğü” olmamasını sağlamak olduğunu söyledi.
