5 dilin ortak Reyhanî Müziği ”Dinlerin ve dillerin şehri” Mardin’de, Reyhanî müziği farklı din ve dillerden insanları bir araya toplayabilen “evrensel bir dil” olarak asırlardır aynı notalara ve nağmelere hayat veriyor.
ŞEHMUS EDİS (MARDİN HABER)
7 din ve 7 dil’in konuşulduğu Mardin’de halkın müzik kültüründe önemli bir yer edinen Reyhanî müziği 300 yıldır Türkçe, Arapça, Kürtçe, Süryanice, Ermenice olmak üzere 5 ayrı dilde çalınan ortak bir müzikle beraber icra edilen yerel kültürü ve oyunu olarak tarihe geçti.
Mardin Reyhani Derneği Başkanı ve Reyhani Müzik Grubu kurucu Başkanı Mehmet Fidan, gündelik hayatın önemli bir parçası olan müzik, özel günlerin yanı sıra sosyalleşmenin, komşuluk ilişkilerinin ve ortak yaşamın sürdürebilmesinin de en önemli aracı haline geldiğini söyledi.
Reyhani Müziği, kimin tarafından bestelendiği bilinmediğini belirten Fidan, “Mardin’in binlerce yıllık kültürel birikimi ve çeşitliliği, müzik kültürüne de yansıyor. Reyhani müziği 300 yıldır Mardin’de icra ediliyor. Sıra gecesi formatında, gündüz “Hafne” gece ise “Leyli” adı ile biliniyor. Dünyada sadece Mardin şehir merkezinde çalınan bir müzik eseridir. Reyhanî Müziği eşliğinde ise en az 1 kişi en çok 2 kişi tarafından oyun oynanıyor” dedi.
EZGİLER RENKLİ ENSTRÜMANLA HAYAT BULUYOR
Mardin farklı kültürleri, dinleri ve dilleri yanı sıra kendine özgü Reyhani müziği ile dünyada büyük bir ilgi gösterildiğini ifade eden Fidan, “Düğünlerin, evlerin, avluların türlü ezgilerle şenlendiği ve her evde mutlaka bir enstrümanın asılı olduğu Mardin’de ezgiler, keman, ud, cümbüş, ribab, kanun, darbuka, def gibi birbirinden renkli enstrümanla hayat buluyor. Düğünlerin ve özel günlerin vazgeçilmezi olan Reyhanî müziği her Mardinlinin 7den-70’e zevkle oynadığı bir oyun olarak göze çarpıyor. Aslında reyhani, müziğin adı , oyunun değil. Âmâ oyun, reyhani müziği eşliğinde oynanan bir oyun olduğu için oyuna da reyhani oyunu deniyor” ifadelerini kullandı
KAYBOLAN MÜZİK KÜLTÜRÜ YENİDEN CANLANDI
Reyhanî müziği yaşatılması için özellikle geleneksel Leyli geceleri, bu kültürün en önemli taşıyıcılarından birisi olduğunu anlatan Fidan, “Yüzlerce yıllık bir geçmişe sahip olan Leyli geceleri unutulmaya yüz tutmak üzereyken Mardin müzesi somut olmayan kültürel miras öğelerinin korunması ve yaşatılması çalışmaları kapsamında yeniden canlandırıyoruz.2003 yılında birkaç arkadaşla Reyhani müziğini yeniden canlandırmak için Reyhani Müzik gurubunu kurduk. Kimi esnaf, kimi işçi kimi de memurdan oluşan Reyhani Grubu kısa zamanda dünyanın birçok ülkesinde konser verdik. Amerika, İsveç, Hollanda, Azerbaycan, Almanya, Kıbrıs ve birçok Avrupa ülkesinde 5-6 dilde yerel müzik ve Reyhani müziği konseri verdik. Müziği evrensel diliyle dil ve dinden insanları bir araya getiriyoruz. Yozlaşmadan Kentin kültür ve eğlence hayatını günümüze taşıyan Leyli geceleri kültürel zenginliği ve yöreye ait eğlence alışkanlıklarını devam ettirme gibi Mardin müzik kültürü hakkında da önemli veriler sunuluyor” diye konuştu.
Mardin’e özgü geleneksel bir oyun olan gelin ve damadın karşılıklı ritim tutarak oynadıkları Reyhani’nin de zarafetiyle Mardin’in vazgeçilmezleri arasında yer aldığını vurgulayan Fidan, “Reyhanî müziği eşliğinde ise en az 1 kişi en çok 2 kişi tarafından oyun oynanıyor. Mardin’de çekilen bir çok dizide oyuncular için mutlak Reyhani müziği eşliğinde Reyhani oyunu sahnesi yer almaktadır. Tarih boyunca çok geniş bir coğrafyaya yayılmış olan bölge müziği halen Türkçe, Arapça, Kürtçe, Süryanice, Ermenice söyleniyor. Ve farklı kültürlerin dinlerin, dillerin bir arada yaşamaya kültürüne ve kültürel çeşitliliğin korunmasına önemli bir katkı sağlıyor” açıklamasında bulundu.
REYHANİ MÜZİĞİ ADINI REYHAN BİTKİSİNDEN ALDI
Mardin müzik kültürü Mardin’in kültürel çeşitliliği ve zenginliğiyle şekillendiğini kaydeden Fidan, şu bilgileri aktardı: “ Mardin’e özgü Reyhanî müziği “Allah’a yakarışın simgesi” olarak eller havada, avuçlar açık bir şekilde diz üstüne çöke çöke oynanan bireysel bir oyun türüdür. Reyhanî müziği Endülüs, Arap, Süryani, Kürt,Türk ve Acem müziklerinin karışımından ortaya çıktı. Müziğe “Reyhanî” isminin verilmesi kimine göre, bu müzikle oynayanların Reyhan bitkisi gibi sallanması; kimilerine göre ise, bölgede hâlâ her evin bahçesini kokusuyla süsleyen Reyhan bitkisi gibi zihinsel, bedensel ve ruhsal açıdan beden dilini kullanarak insanı mest etmektedir” diye konuştu
REYHANİ MÜZİĞİ HAYAT BULUYOR
Mardin’in somut olmayan kültürel miras öğelerinden biri olan geleneksel Mardin Müzik Kültürü’nü yaşatma ve tanıtma amacıyla birkaç yıldır Mardin Müzesi bünyesinde gerçekleşen Leyli Müzik oturumları ile canlandırmaya çalıştıklarını dile getiren Fidan,” Reyhanî Müziği artık adını da verdiği Leyli Muse Mutfak’ta gerçekleşiyor. Binlerce yıllık bir arada yaşama ve kollektif eğlence kültürünün en güzel örnekleri arasında yer alan “Leyli Müzik Oturumları”, Reyhani Müzik Ekibi tarafından beş dilde (Arapça, Kürtçe, Türkçe, Süryanice ve Ermenice) icra edilen Mardin ezgileriyle aslına uygun biçimde yeniden canlandırıyoruz. Mezopotamya mutfağının eşşiz lezzetlerini tatmanın en huzurlu ve sakin haline ev sahipliği yapan ve her ayrıntısı incelikle tasarlanmış mekânıyla başka bir zamanın ruhunu taşıyan Leyli Muse Mutfak’ta hayat buluyor” diye konuştu
